Ongeveer 30 jaar geleden – in februari 2005 – lanceerde Alan Greenspan als voorzitter van de Federal Reserve de term “interest rate conundrum”, vrij vertaald als renteraadsel. Daarmee wordt bedoeld dat de langetermijnrente soms een eigen leven leidt, los van de kortetermijnrente, die voornamelijk wordt beïnvloed door de beleidsrente van de Fed.
Laten we er even een rentehistoriek bij nemen:
Bron: Bloomberg
Destijds was het voor Alan Greenspan een raadsel dat toen de Fed de rente in 2004 agressief begon op te trekken (cfr. tweejaarsrente in de grafiek), de langetermijnrente lange tijd onbewogen bleef en bij momenten zelfs daalde, waardoor het renteverschil tussen lange- en kortetermijnrente snel en fors afnam.
Geïnverteerde rentecurve
Ook in de periode 2014-2018 zien we eenzelfde fenomeen. Er kunnen zelfs periodes voorkomen waarin de kortetermijnrente hoger staat dan de langetermijnrente en we dus een geïnverteerde rentecurve hebben. Hoe kan dat en is het een raadsel of eerder logisch?
Om dit te ontrafelen, moeten we naar de factoren kijken die beide rentes beïnvloeden. Wat de korte rente betreft zijn die voornamelijk van conjuncturele aard, bepaald door actuele inflatiespanningen en conjuncturele indicatoren in het algemeen (laag- en hoogconjunctuur).
De lange rente wordt bepaald door inflatieverwachtingen op een langere horizon en weerspiegelt dus een risicopremie voor een mogelijke koopkrachtuitholling veroorzaakt door toekomstige inflatie. De lange rente kan tevens beïnvloed worden door de activavoorkeuren van internationale investeerders en veranderingen in het wettelijk regime, bijvoorbeeld de opgelegde minimumquota aan obligaties die pensioenfondsen in positie moeten houden.
De recessie die niet kwam
Periodes van 0 of negatief renteverschil zijn vaak een voorbode van een recessie. Zulke periodes zijn meestal niet van lange duur (6-12 maanden). Vaak grijpt de centrale bank in door de korte rente te laten zakken om de economische motor weer aan te zwengelen. Daardoor wordt de spread, het 10j-2j renteverschil, terug positief.
Kijken we nu terug naar onze grafiek, dan zien we dat tussen 2022 en 2024 het renteverschil negatief was. De analisten verwachtten dus gedurende meer dan twee jaar een recessie die in de VS nooit heeft plaatsgegrepen. Dat is een unicum.
Vertrouwen
Welnu, de laatste maanden duikt het recessiespook terug op in de pers– zeker in het kader van de handelsoorlog – en het renteverschil neemt toe (!!), hoewel de markt niet al te veel renteverlagingen voor de VS inprijst. Logisch?
Om daarop een bevredigend antwoord te geven, moeten we enkele andere factoren belichten die de recente stijgende trend van lange rente in de VS kunnen verklaren. And it’s all about trust.
- In april was er een tijdelijke schok door de dreiging van Trump om het hoofd van de centrale bank te ontslaan. Deze politieke inmenging zette de USD tijdelijk onder druk, waardoor internationale investeerders een extra risicopremie vereisten.
- De meest recente vertrouwensenquêtes bij consumenten tonen aan dat de inflatieverwachtingen op korte termijn fors de hoogte in gaan, vanwege de consumentenvrees voor prijsstijgingen als gevolg van het borrelende handelsconflict.
- De recente afwaardering van de Amerikaanse kredietwaardigheid door Moody’s is misschien symbolisch, maar legt wel de vinger op de wonde die menig analist onlangs reeds vaker in de kijker heeft gezet. Als de begroting waarover nu wordt gestemd op Capitol Hill de fiscale balans nog verder zou verslechteren, kan dit opwaartse druk geven op de lange rente.
Christofer Govaerts is Chief Economist & Investment Strategist bij Bank Nagelmackers. Deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.