Is een natuurramp ook een ramp voor de economie?

Toen Australië in januari werd geteisterd door verzengende bosbranden, waarschuwde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat de wereldeconomie steeds vatbaarder wordt voor de gevolgen van klimaatverandering. De organisatie beweert dat dit de "drijvende kracht is achter de toegenomen frequentie en intensiteit van weergerelateerde rampen." Hiermee impliceert het IMF dat zulke rampen een aanzienlijk risico vormen voor de economie of de financiële markten.

Klimaatverandering is een polariserend onderwerp, en we gaan hier niet in op de politieke kant van de zaak. We zullen ook niet debatteren over wetenschappelijk onderzoek. Maar ongeacht of u gelooft dat klimaatverandering bijdraagt aan een toename van het aantal desastreuze natuurrampen of niet, zijn wij van mening dat langetermijnbeleggers hun portefeuillebeslissingen niet door deze kwestie moeten laten beïnvloeden. Natuurlijk zijn natuurrampen verwoestend en tragisch vanuit een humanitair oogpunt, maar uit onze analyse blijkt dat ze niet per se ook een economische ramp of een catastrofe op de markten veroorzaken.ⁱ

Natuurramp

Een natuurramp zou een gat van een paar biljoen euro in het wereldwijde bruto binnenlands product (bbp) – een overheidsschatting van de economische output – moeten slaan om een wereldwijde bearmarkt te ontketenen. Het wereldwijde bbp bedroeg in 2019 volgens het IMF USD 86 biljoen (of EUR 78 biljoen). In zijn meest recente prognose (uitgegeven voordat het coronavirus zich over de hele wereld verspreidde) voorzag het IMF voor dit jaar een inflatiegecorrigeerde groei van 3,3%.ⁱⁱ

Alle klappen kleiner dan een paar biljoen euro zouden dus niet genoeg schade veroorzaken om het jaarlijkse bbp te doen krimpen. Geen enkele natuurramp is hier ooit bij in de buurt gekomen. De kostbaarste ramp in de geschiedenis is orkaan Katrina, die Amerika in 2005 teisterde. Deze veroorzaakte naar schatting zo'n USD 150 miljard (circa EUR 135 miljard) aan schade aan de Amerikaanse zuidkust, waarbij New Orleans zware klappen te verwerken kreeg. De op een na kostbaarste ramp is de Japanse zeebeving en tsunami in 2011, die zo'n USD 120 miljard aan schade berokkende (circa EUR 108 miljard).ⁱⁱⁱ

Geen van beide veroorzaakte een wereldwijde bearmarkt, hoewel de zeebeving (waar ook de kernramp in Fukushima op volgde) de plaatselijke economische bedrijvigheid genoeg schade toebracht om een korte Japanse recessie teweeg te brengen. In de nasleep van de ramp kelderden Japanse aandelen in eerste instantie, waarbij ze in vier handelsdagen -15,5% daalden doordat beleggers de verwoesting en de kosten van de wederopbouw inprijsden (dat droeg later juist bij aan het bbp, wat bewijst hoezeer de uitgaven na rampen verschuiven).^iv Maar die daling was slechts van korte duur. De koersen klommen er snel weer bovenop. Naar onze mening had de Europese staatsschuldencrisis veel meer impact op het rendement van de wereldwijde aandelenmarkten dan de problemen in Japan in dat jaar.

Katrina en Harvey

Orkaan Katrina veroorzaakte niet eens een recessie in de VS, laat staan in de rest van de wereld. De totale schade kwam neer op krap 1,2% van het Amerikaanse bbp in 2005, en dat terwijl het bbp dat jaar met 3,5% groeide, gecorrigeerd voor inflatie.^v In 2017 ontketende orkaan Harvey – Amerika's kostbaarste natuurramp sinds Katrina – ook geen recessie. De totale schade, USD 125 miljard (zo'n EUR 113 miljard), bedroeg minder dan 1,0% van het Amerikaanse bbp in 2017. Gecorrigeerd voor inflatie groeide het bbp in 2017 met 2,4%.^vi

De Amerikaanse economie groeide dus, hoewel veel lokale ondernemingen hun deuren langere tijd sloten omdat hun eigenaren te kampen hadden met waterschade en verloren voorraden. Maar dergelijke sluitingen verbleken vaak bij de algehele economische bedrijvigheid in de rest van het land.

Economische consequenties meestal niet blijvend

De economische consequenties van natuurrampen zijn meestal niet blijvend. We zien dit zowel in de werkgelegenheid als in het bbp. Na orkaan Katrina in augustus 2005 daalde het aantal medewerkers van niet-landbouwbedrijven in september met 35.000, een weerspiegeling van het aantal mensen dat in de getroffen gebieden niet meer aan de slag kon.^vii

De volgende maand steeg het aantal banen echter weer. De werkgelegenheid in sectoren buiten de landbouw steeg in oktober met 56.000 en in november met 215.000; wat ook te danken was aan een toename in het aantal banen in de bouw als gevolg van de herstel- en schoonmaakwerkzaamheden.^viii Zelfs de schadelijkste orkaan in de Amerikaanse geschiedenis wist de groei van de werkgelegenheid in de VS niet te stuiten – en ook de economie groeide gestaag door.

Ook toen Noord-Japan in september 2018 getroffen werd door een aardbeving en een aantal tyfoons, was de verstoring van tijdelijke aard. Het Japanse bbp daalde met -3,3% op jaarbasis in het derde kwartaal van dat jaar omdat de rampen tijdelijk gevolgen hadden voor de export en de consumentenuitgaven.^ix Toen de consumentenuitgaven weer aantrokken, groeide het bbp over het vierde kwartaal van 2018 met 2,4% op jaarbasis.^x

Geen schokeffect

Het belangrijkste is dat natuurrampen bij de meeste beleggers geen schokeffect meer teweegbrengen. Aangezien de markten sinds het begin der tijden al met natuurrampen moeten omgaan, begrijpen ze inmiddels welke impact ze op de economie hebben.

Er zijn talloze natuurrampen voorgekomen tijdens bullmarkten. Een voorbeeld is de Europese hittegolf van 2003, die enorme branden ontketende en 30.000 dodelijke slachtoffers maakte.^xi De MSCI Europe-index steeg dat jaar met 15,3%.^xii

Tien jaar later werd Centraal-Europa getroffen door de ergste overstromingen in ruim 500 jaar, die ongeveer EUR 14 miljard aan schade veroorzaakten in Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië en Zwitserland.^xiii Desondanks sloten Europese markten dat jaar 19,8% hoger.^xiv De bosbranden in Spanje en Portugal van 2017 veroorzaakten ruim EUR 1 miljard aan schade en kostten meer dan 100 mensen het leven.^xv Toch bleven Europese aandelen in oktober stijgen, terwijl de branden woedden, en behaalden ze dat jaar een rendement van 10,2%.^xvi

Als zelfs de ergste aardbevingen, orkanen, overstromingen en branden in de recente geschiedenis geen bearmarkten hebben ontketend, lijkt het ons vergezocht om te stellen dat natuurrampen een enorm risico voor de wereldeconomie of de aandelenmarkten vormen. Bovendien lijkt het erop dat uitspraken zoals die van het IMF eerder om politieke redenen gedaan worden en niet als zuiver economische prognoses zijn te beschouwen. In onze optiek doen beleggers er goed aan om de beslissingen voor hun portefeuilles niet te laten kleuren door dergelijke ruis.

__________________________________________

i  "IMF: Climate Crisis Threatens Global Economic Recovery", Phillip Inman, The Guardian, 20 januari 2020.
ii  Bron: Internationaal Monetair Fonds (IMF), per 21/02/2020. Bbp-prognose, 2019-2020. Schatting 2020 op basis van de World Economic Outlook van het IMF van januari 2020 voor de wereldwijde bbp-groei.
iii  "Impacts of Severe Natural Catastrophes on Financial Markets," Cambridge Centre for Risk Studies, maart 2018.
iv  Bron: FactSet, per 11/03/2020. Rendement van de MSCI Japan-index met netto-dividenden in euro, 11/03/2011 – 15/03/2011.
v  Bron: US Bureau of Economic Analysis, per 17/03/2020. Geschatte schade van de orkaan Katrina als percentage van het Amerikaanse bbp in 2005; bbp-groei over 2005.
vi  Bron: US Bureau of Economic Analysis, per 17/03/2020. Geschatte schade van de orkaan Harvey als percentage van het Amerikaanse bbp in 2017; bbp-groei over 2017.
vii  Bron: Bureau of Labor Statistics, per 21/02/2020.
viii  Bron: Bureau of Labor Statistics, per 21/02/2020.
ix  Bron: FactSet, per 17/03/2020.
x  Bron: FactSet, per 17/03/2020.
xi  "European Heat Wave of 2003," Encyclopedia Britannica, januari 2020.
xiii  Bron: FactSet, per 11/03/2020. Rendement van de MSCI Europe-index met netto-dividenden in euro, 12/03/2002 – 31/12/2003.
xiv  "Geographical Breakdown of Natural Disasters," ePACT, 13 november 2013.
xv  Bron: FactSet, per 11/03/2020. Rendement van de MSCI Europe-index met netto-dividenden in euro, 31/12/2012 – 31/12/2013.
  "Forest Fires in Europe, Middle East and North Africa 2017," Intern onderzoek, Europese Commissie, Joint Research Centre, 14/09/2018.
xvi  Bron: FactSet, per 11/03/2020. Rendement van de MSCI Europe-index met netto-dividenden in euro, 31/12/2016 – 31/12/2017.

Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Nederland is geregistreerd in het handelsregister van de Nederlandse Kamer van Koophandel met het ondernemingsnummer 75045486. Als de Nederlandse tak van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl, staat Fisher Investments Nederland onder het toezicht van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (“CSSF”) en is geregistreerd bij de Nederlandse Autoriteit Financiële markten. Fisher Investments Luxembourg, Sàrl is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid in Luxemburg (onder het nummer: B228486) die ook handelt onder de naam Fisher Investments Europe (“Fisher Investments Europe”). Fisher Investments Europe is gereguleerd door de CSSF. Het geregistreerde adres van Fisher Investments Europe is: K2 Building, Troisième étage, Forte 1, 2a rue Albert Borschette, L-1246 Luxembourg.

Fisher Investments Europe besteedt sommige aspecten van het dagelijkse beleggingsadvies, portefeuillebeheer en portefeuillehandelingen uit aan gelieerde ondernemingen. Meer specifiek zal de voorbereiding van rapporten met betrekking tot de geschiktheid van de beleggingen gedeeltelijk uitgevoerd worden door Fisher Investments Europe Limited, handelend onder de naam Fisher Investments UK ("Fisher Investments UK"), en zal de dagelijkse besluitvorming over de portefeuillestrategie uitgevoerd worden door Fisher Asset Management, LLC, handelend onder de naam Fisher Investments ("Fisher Investments"). Portefeuillehandelingen kunnen worden verricht door Fisher Investments Europe, Fisher Investments UK of andere gelieerde ondernemingen. Beleggen op de financiële markten brengt een risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en geven daar geen betrouwbare indicatie van. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.