Stijgende lonen: wat betekent dat voor de inflatie en aandelen?
vrijdag 11 februari 2022 09:15
Veel mensen vrezen dat de recente loonstijgingen de inflatie verder zullen aanwakkeren, mogelijk met kwalijke gevolgen voor de wereldeconomie en aandelen. Economen proberen al sinds mensenheugenis een verband te vinden tussen de inflatie en de lonen (of soms de werkloosheid), maar de lonen zijn als arbeidskosten slechts één enkel aspect van het totale macro-economische kostenplaatje. Fisher Investments Nederland beschouwt stijgende lonen niet als een doorslaggevende aanjager van inflatie, omdat loonsveranderingen – net als de bredere arbeidsmarkten – doorgaans langzamer veranderen dan andere delen van de economie. Wij zijn ervan overtuigd dat de stijgende lonen in dit klimaat een nieuw symptoom zijn van de lockdowns in 2020. Deze effecten kunnen weliswaar nog een tijdje voelbaar blijven, maar we geloven niet dat ze de economie of de aandelenkoersen kunnen laten ontsporen.
De loonontwikkeling is geen aanjager van inflatie
Het idee dat de schommelingen van de lonen de drijvende kracht achter de inflatie zijn, is terug te voeren op de econoom A.W. Phillips. Hij ontwikkelde de zogenoemde 'Phillipscurve', waarmee hij een verband zou hebben ontdekt tussen de werkloosheid en de lonen in Groot-Brittannië. In de jaren zestig waren economen het er grotendeels over eens dat werkgevers bij een lage werkloosheid met elkaar om talent concurreerden door de salarissen te verhogen. Daarbij redeneerden ze dat werkgevers deze gestegen arbeidskosten zou doorberekenen aan de consument om hun winstmarge intact te houden, wat de inflatie zou verergeren – met als resultaat de gevreesde loon-prijsspiraal. Met andere woorden, de Phillipscurve impliceerde dat loonstijgingen voor inflatie zorgden.
Nobelprijswinnaar Milton Friedman wist deze theorie later echter overtuigend te ontkrachten: hij wees erop dat de Phillipscurve is gebaseerd op de (niet voor inflatie gecorrigeerde) nominale lonen. Friedman stelde dat werkgevers al bij voorbaat rekening houden met inflatie en talent aantrekken met een concurrerend reëel (voor inflatie gecorrigeerd) salaris. Dat betekent dat de prijzen eerst stijgen, en de salarissen en lonen daarna pas. Werknemers zullen dan om hogere lonen vragen om hun koopkracht te behouden. Vervolgens verhogen werkgevers de lonen om toekomstige problemen met het personeel of de productie voor te zijn. Dit is in het kort de reden dat Fisher Investments Nederland ervan overtuigd is dat loonstijgingen het algemeen de nawerkingen zijn van inflatie, geen veroorzakers.
De markten reageren op prijssignalen – en dat geldt ook voor lonen
Wij geloven dat inflatie een monetair fenomeen is: er is te veel geld in omloop voor een beperkt aanbod van goederen en diensten. In principe lijkt het logisch dat stijgende lonen ervoor zorgen dat er nóg meer geld in omloop komt, maar meer compensatie voor arbeidskrachten brengt niet per se meer geld in het systeem – feitelijk gebeurt er niet meer dan dat bedrijven hun uitgaven verschuiven van bepaalde kostenposten (zoals R&D) naar arbeidskosten. Fisher Investments Nederland is ervan overtuigd dat de stijgende lonen een extra symptoom zijn van het actuele gebrek aan goederen en diensten, in de zin dat er te weinig arbeidskrachten zijn en stijgende lonen helpen dat tekort te verhelpen.
Door de pandemie-gerelateerde lockdowns in 2020 kwam de wereldeconomie voor een groot deel piepend en krakend tot stilstand. Toen de economie er vervolgens sneller dan verwacht weer bovenop kwam, waren tekorten onvermijdelijk omdat het aanbod de explosief gestegen vraag niet kon bijbenen. Hoewel inflatiestijgingen zwaar kunnen uitpakken voor consumenten, helpen de hogere prijzen eigenlijk de markten om sneller tot een oplossing te komen. In de regel werken hogere prijzen als een prikkel voor producenten om hun output op te schalen, totdat de prijzen stabiliseren. We hebben dit al in ontelbare contexten zien gebeuren, denk bijvoorbeeld aan hout of energiebronnen waarvan de productie wordt opgevoerd als de prijzen hoger liggen. Ook chipfabrikanten reageerden op de gestegen prijzen voor halfgeleiders, zij het met een langere aanlooptijd waardoor de reactie van het aanbod vertraagde.
Net als alle andere prijzen, worden lonen vastgezet op basis van vraag en aanbod. Een tekort aan arbeidskrachten stuwt de lonen op, waardoor die arbeidskrachten bereid zijn meer uren te werken en meer mensen bereid zijn om überhaupt te gaan werken. Deze veranderingen verhogen het aanbod op de arbeidsmarkt en zetten daarmee een rem op toekomstige loonstijgingen. Zo heeft een reeks structurele sociologische en economische factoren ertoe geleid dat de participatiegraad op de Amerikaanse arbeidsmarkt gestaag is teruggelopen, maar in figuur 1 is te zien hoe de Amerikaanse participatiegraad doorgaans oploopt wanneer de lonen stijgen. Aan de vraagzijde gaan sommige bedrijven bij hogere lonen ook op zoek naar vervanging voor werknemers en naar automatisering, wat de vraag naar arbeidskrachten uiteraard weer verlaagt. Ook daardoor kunnen de lonen in de toekomst weer stabiliseren.
Figuur 1: Stijgende lonen trekken mensen weer naar de arbeidsmarkt
Bron: St. Louis Federal Reserve en Bureau of Labor Statistics, per 12/29/2021. Jaar-op-jaarmutatie in gemiddeld uurloon van productiepersoneel en medewerkers zonder managementverantwoordelijkheden en de participatiegraad op de arbeidsmarkt, januari 1965 – november 2021.
Wat de recente loonstijgingen betekenen voor aandelen
Veel beleggers vragen zich af welke consequenties de inflatie voor de markt kan hebben, maar inflatiecijfers zijn per definitie gebaseerd op cijfers uit het verleden. Ze vertellen ons wat er is gebeurd – niet wat er gaat gebeuren. Op de aandelenmarkten is de blik daarentegen op de toekomst gericht, en alle algemeen bekende informatie en verwachtingen worden in de koersen verwerkt. Naarmate meer beleggers vrezen voor een verhoogde inflatie, prijzen aandelen die verwachtingen in waardoor de markt minder snel verrast en geraakt wordt. Fisher Investments Nederland is ervan overtuigd dat beleggers de hoge inflatiecijfers van de laatste tijd kunnen interpreteren als forse prijsstijgingen die het gevolg zijn van tijdelijke disrupties die na verloop van tijd zullen wegebben.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments Nederland:
Facebook: https://www.facebook.com/FisherInvestmentsNederland
Twitter: https://twitter.com/FisherInvestNL
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/fisher-investments-nederland
Lees hier alle Beleggingsideeën van Fisher Investments Nederland
Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Nederland is geregistreerd in het handelsregister van de Nederlandse Kamer van Koophandel met het ondernemingsnummer 75045486. Als de Nederlandse tak van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl, staat Fisher Investments Nederland onder het toezicht van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (“CSSF”) en is geregistreerd bij de Nederlandse Autoriteit Financiële markten. Fisher Investments Luxembourg, Sàrl is een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid in Luxemburg (onder het nummer: B228486) die ook handelt onder de naam Fisher Investments Europe (“Fisher Investments Europe”). Fisher Investments Europe is gereguleerd door de CSSF. Het geregistreerde adres van Fisher Investments Europe is: K2 Building, Troisième étage, Forte 1, 2a rue Albert Borschette, L-1246 Luxembourg.
Fisher Investments Europe besteedt sommige aspecten van het dagelijkse beleggingsadvies, portefeuillebeheer en portefeuillehandelingen uit aan gelieerde ondernemingen. Meer specifiek zal de voorbereiding van rapporten met betrekking tot de geschiktheid van de beleggingen gedeeltelijk uitgevoerd worden door Fisher Investments Europe Limited, handelend onder de naam Fisher Investments UK ("Fisher Investments UK"), en zal de dagelijkse besluitvorming over de portefeuillestrategie uitgevoerd worden door Fisher Asset Management, LLC, handelend onder de naam Fisher Investments ("Fisher Investments"). Portefeuillehandelingen kunnen worden verricht door Fisher Investments Europe, Fisher Investments UK of andere gelieerde ondernemingen. Beleggen op de financiële markten brengt een risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en geven daar geen betrouwbare indicatie van. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.