De ervaringen van Fisher Investments Nederland: waarom regionale conflicten vrijwel nooit funest zijn voor aandelen
vrijdag 01 maart 2024 10:30
Of het nu gaat om de Russische inval in Oekraïne of het opgeflakkerde geweld in het Midden-Oosten – en niet te vergeten de angst voor andere brandhaarden: niemand zal beweren dat de regionale conflicten van de laatste tijd niet tragisch zijn. Ons hart gaat uit naar iedereen die erdoor geraakt wordt.
Het lijkt misschien harteloos om deze tragische ontwikkelingen door een beleggingslens te bekijken, maar de commentatoren die we volgen aarzelen daar meestal niet lang over en wegen de potentiële economische gevolgen of de impact op de markt af. De ervaring van Fisher Investments Nederland met de marktgeschiedenis leert echter dat regionale conflicten kort na het uitbreken zeker op het sentiment kunnen wegen, maar dat ze meestal geen wezenlijke blijvende economische consequenties hebben.
Op basis van onderzoek van Fisher Investments Nederland weten we dat commentatoren na het uitbreken van een regionaal conflict vaak gaan speculeren over het potentiële domino-effect van lokale economische verstoringen. Bijvoorbeeld toen het conflict in het Midden-Oosten in oktober 2023 oplaaide, waarschuwde een aantal commentatoren ervoor dat een tijdelijke productiestop in een grote energieopwekkende regio de energieprijzen in Europa de hoogte in zou doen schieten – en zelfs de inflatie (brede prijsstijgingen in de economie) weer op dreef brengen.i En toen Westerse landen sancties oplegden naar aanleiding van de Russische inval in Oekraïne in februari 2022, stelden financieel commentatoren die we volgen voedsel- en energietekorten in Europa en daarbuiten in het vooruitzicht. Dat was niet verrassend, aangezien Europa al decennialang afhankelijk is van Russische energie en Oekraïne een grote exporteur van landbouwproducten en levensmiddelen is.ii Bovendien bestaat het risico dat regionale vijandelijkheden zich uitbreiden, waardoor er ook andere landen in verwikkeld raken en de wereldhandel verstoord zou kunnen worden. Deze (en andere) gevreesde consequenties kunnen flink op het sentiment wegen.
Maar de markten hebben al een lange reeks van regionale conflicten doorstaan. Uit de ervaringen van Fisher Investments Nederland met de marktgeschiedenis blijkt dat aandelen weliswaar kunnen zakken in de aanloop naar de vijandelijkheden, maar dat de volatiliteit meestal van korte duur is. Hier zijn voorbeelden te over van. Aan de hand van de Amerikaanse S&P 500 (vanwege zijn lange en betrouwbare staat van dienst) kunnen we zien hoe de markten omgingen met het conflict tussen Israël en Hezbollah halverwege de jaren 00. In figuur 1 zien we dat aandelen maanden voordat de gevechten in juli 2006 uitbraken al een daling hadden ingezet. Maar toen het conflict uitbarstte, veerden de markten weer op.
Figuur 1: Aandelen en het conflict tussen Israël en Hezbollah
Bron: FactSet, per 21-11-2013. S&P 500 prijsindex, 31-12-2005 t/m 31-12-2010. Weergegeven in USD. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen.
In figuur 2 zien we hoe aandelen het deden vóór, tijdens en na de operatie Desert Storm begin jaren 90 – en dat levert een vergelijkbaar beeld op, naar het oordeel van Fisher Investments Nederland.
Figuur 2: Aandelen en operatie Desert Storm
Bron: FactSet, per 21-11-2013. S&P 500 prijsindex, 31-12-1989 t/m 31-12-1994. Weergegeven in USD. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen.
Als we verder terugkijken, kunnen we de aandelenkoersen rond de Zesdaagse Oorlog in 1967 onder de loep nemen, zoals in figuur 3.
Figuur 3: Aandelen en de Zesdaagse Oorlog
Bron: FactSet, per 21-11-2013. S&P 500 prijsindex, 31-12-1966 t/m 31-12-1971. Weergegeven in USD. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen.
In onze ogen weegt de onzekerheid rondom deze conflicten het meest op het sentiment. Uiteraard zijn deze gebeurtenissen verschrikkelijk en tragisch, maar de impact van de gevechten is op zich niet groot genoeg om de markten te doen ontsporen. Uit ons onderzoek blijkt dat de aandelenmarkten het meest afhankelijk zijn van de verwachte ontwikkeling van de bedrijfsresultaten – en Fisher Investments Nederland denkt dat die afhangen van het wereldwijde economische klimaat. Zodra duidelijk wordt dat de vijandelijkheden waarschijnlijk tot die specifieke regio beperkt blijven – en ook de impact op de wereldeconomie meevalt – loopt de onzekerheid onmiddellijk terug. En op dat punt prijzen de aandelenmarkten de mogelijkheid in dat de werkelijkheid minder ernstig is dan gevreesd.
Op het eerste gezicht lijkt 2022 misschien het tegendeel te bewijzen: de Russische inval in Oekraïne viel namelijk samen met een prille mondiale berenmarkt in Amerikaanse dollar.iii Uit ons onderzoek blijkt echter dat het conflict in Oost-Europa slechts een van de vele negatieve factoren was waaronder de wereldwijde markten dat jaar gebukt gingen – sommige daarvan verergerde het, zoals de zorgen om het energieaanbod en de inflatie, en sommige waren helemaal niet gerelateerd. De ervaringen van Fisher Investments Nederland leren dat het die opeenstapeling van angsten was – ook om de renteverhogingen door centrale banken en aanhoudende problemen in de toeleveringsketens – waardoor het sentiment zo zwaar op de aandelenmarkten woog.iv Bovendien woedt de Russisch-Oekraïense oorlog op het moment van schrijven nog steeds en staan wereldwijde aandelen desondanks zo ongeveer op een recordhoogte in Amerikaanse dollar.v Het lijkt dus dat de markten het conflict achter zich hebben gelaten.
Uit de ervaringen van Fisher Investments Nederland blijkt echter dat de meeste regionale conflicten an sich niet voldoende impact hebben om wezenlijke blijvende economische consequenties te veroorzaken. Maar dat wil niet zeggen dat oorlogen helemaal geen gevolgen hebben voor de aandelenmarkt. Plaatselijke markten kunnen er een knauw door krijgen. Volgens ons onderzoek kunnen grootschalige, wereldwijde oorlogen die genoeg economische bedrijvigheid kunnen uitwissen om de mondiale output te doen dalen – denk bijvoorbeeld aan de Tweede Wereldoorlog – wel degelijk een berenmarkt veroorzaken. Maar lokale conflicten beslaan een veel kleiner gedeelte van de wereldeconomie, wat ook hun impact beperkt. Zo zijn Rusland en Oekraïne samen bijvoorbeeld goed voor minder dan 3% van het mondiale bruto binnenlandse product.vi En Israël en Gaza? Nog geen 1%.vii
Regionale conflicten kunnen plaatselijke economieën of regio's flink omlaag trekken, maar in een wereldeconomie kunnen andere landen die leemte opvullen. Na de Westerse sancties tegen Rusland zijn de mondiale oliemarkten bijvoorbeeld niet piepend en krakend tot stilstand gekomen: Rusland vond kopers die zich niet aan de sancties hielden (zoals India en China), terwijl andere landen (vooral de VS) hun olieproductie juist opvoerden.viii Het is niet zo dat het wereldwijde olieaanbod ineens opdroogde. Uit de ervaringen van Fisher Investments Nederland met de marktgeschiedenis blijkt dat dit soort flexibiliteit er ook voor zorgt dat de economische impact van regionale conflicten beperkt is.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments Nederland:
Facebook: https://www.facebook.com/FisherInvestmentsNederland
Twitter: https://twitter.com/FisherInvestNL
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/fisher-investments-nederland
Lees hier alle Beleggingsideeën van Fisher Investments Nederland
Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Luxembourg, Sàrl is een in Luxemburg geregistreerde besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (ondernemingsnummer: B228486) wat ook handelt onder de naam Fisher Investments Europe (""Fisher Investments Europe""). Fisher Investments Europe staat onder toezicht van de CSSF. Statutaire zetel Fisher Investments Europe: K2 Building, Forte 1, Third Floor, 2a rue Albert Borschette, L-1246 Luxembourg. Fisher Investments Europe besteedt sommige aspecten van het dagelijkse beleggingsadvies, portefeuillebeheer en portefeuillehandelingen uit aan gelieerde ondernemingen.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments Europe en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of belastingadvies of een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments Europe deze visie zal handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste scenario's. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document.
i "Fraught with Uncertainty": IEA says oil markets to remain on tenterhooks as Israel-Hamas war persists', Sam Meredith, CNBC, 12-10-2023.
ii Bron: Europese Commissie en het Amerikaanse ministerie van Landbouw, per 11-01-2024.
iii Bron: FactSet, per 11-01-2024. Het rendement van de MSCI World Index met netto-dividenden in USD, 4-1-2022 t/m 12-10-2022. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen. Een berenmarkt is een langdurige, door fundamentals aangejaagde daling op de aandelenmarkt van 20% of meer.
iv Bron: FactSet, per 11-01-2024. Gebaseerd op de maandelijkse CPI- en CPIH-cijfers voor de VS, het VK en landen uit de eurozone en op de korte beleidsrente in verschillende ontwikkelde economieën, januari 2022 t/m december 2022.
v Bron: FactSet, per 11-01-2024. MSCI World Index in USD, 31-12-2020 t/m 11-01-2024. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen.
vi Bron: De Wereldbank, per 3-1-2024. Het bbp (bruto binnenlands product) is een door de overheid berekende raming van de economische productie.
vii Ibid.
viii Bron: het Amerikaans nationaal statistiekbureau EIA (Energy Information Administration), per 11-1-2024. 'Russia says redirected most oil exports to China, India', redactie, AFP. Gegevens geraadpleegd via Yahoo! News.